Ruvdnaprinsa doalai sártni Arctic Circle konferánssas

Arctic Circle lea stuorámus jahkásaš čoahkkaneapmi riikkaidgaskasaš ságastallamiidda ja ovttasbargui Árktalašguovllu boahtteáiggi dáfus. Doalut čohkkejit badjel 2000 oasseváldi 60 riikkas, ja lágiduvvo golggotmánus juohke jagi Harpa nammasaš konseartavisttis ja konferánsaguovddážis, Islándda oaivegávppogis Reykjavikas. 

Dálkkádatrievdamat Árktalaš guovlluin

Globála dálkkádatrievdamat ožžot stuorámus mearkkašumi Árktalaš ja trohpalaš guovlluin, dajai Ruvdnaprinsa.

-Go jieŋat suddet guhkkin davvin, de áhpedássi ahcá trohpalaš guovlluin, dajai son ja juogadii vásáhusaid das go galledeii Tonga, Samoa ja Fiji jagis 2019.

Kalaallit Nunaata jiekŋasuddamiid birra beasai Ruvdnaprinsa oahppat eanet go rasttildii Kalaallit Nunaata jieŋa dán geasi. Son oasálastii UIT Norgga árktalaš universitehta gaskkustanekspedišuvnnas mas lei mihttun gilvit dieđuid polárahistorjjá - ja dasto dehálaš dutkama birra mii čađahuvvo Árktalaš guovlluin.

Ruvdnaprinsa Haakon doallá sártni Arctic Circle Assembly rahpamis. Govven: Liv Anette Luane, Gonagaslaš hoavva

Son čujuhii maiddái dasa ahte klimagássaluoitin sihke globálalačat ja báikkálaččat lea dehálaš jus galgá unnidit dálkkádatrievdamiid váikkuhusaid davviguovlluin

-Dat lea min buohkaid oktasaš ovddasvástádus, dajai son.

Loga sártni man Ruvdnaprinsa doalai på Arctic Circleis

Dán jagi ledje sártnit maiddái Islándda stáhtaministara Katrín Jakobsdóttir, Canada generálaguvenevrra Mary Simon, Esteeatnama presideantta Alar Karis ja Kalaallit Nunaata stáhtaministara Múte Bourup Egede bokte konferánssa rahpamis. 

On stage at Arctic Circle Assembly: Isládda ovddeš stáhtaministar ja Arctic Circle vuođđudeaddji Ragnar Grímsson ja Canada generálaguvenevrra Mary Simon. Govven: Liv Anette Luane, Gonagaslaš hoavva

Ovttasbargu davviguovlluin

Ruvdnaprinsa Haakon lea golbmabeaivásaš almmolaš galledeamis Islánddas, ja dát álgghuvvui ikte. Islánda ja Norga leaba árktalaš našuvnnat, ja nu leat ge olu seamma beroštumit davviguovlluin, erenoamážit guoddevaš ahpehálddaešeami, klima ja birasgažaldagaid dáfus.

Ovdalaš rahpama, čuovui Ruvdnaprinsa MOU vuolláičállima gaskal Norgga ja Islándda, ja dát viidásetfievrrida árktalaš dutkanovttasbarggu mii lea bistán juo logi jagi.

Son oasálastii maiddái árbevirolaš iđitborramuščoahkkimis man Norgga amassade lágida norgalaččaid váste geat čuvvot Arctic Circle konferánssa. Lassin ledje maiddái bovdejuvvon guossit Islánddas eret. Ruvdnaprinssa lassin doalai Anja Márja Nystø Keskitalo Sámiráđis sártni ja nu dagai maiddái Islándda olgoriikaministar Thórdís Kolbrún Reykfjörd Gylfadóttir.

Loga Ruvdnaprinsa sártni man doalai dán čoahkkimis

CO2 vurken geđggiin eananvuolde

Dán galledeami ulbmil lea earret eará váikkuhit dasa ahte ealáhusovttasbargu gaskal Norgga ja Islándda lassána, erenoamážit ruoná nuppástuhttima olis.

Maŋŋelgaskabeaivve galledii Ruvdnaprinsa Hellisheiði geotermalaš fápmorusttega mii ávkkástalla ovdanvázzi teknologiija karbonbivdima-ja vurkema dáfus. Dát lea luoitogeahpedeaddji geotermalaš engergiijabuvttádeamis.  

Carbfix CEO Edda Aradóttir ja Ruvdnaprinsa Haakon. Govven: Liv Anette Luane, Gonagaslaš hoavva

Carbfix-teknologiija lea vuođđuduvvon dasa ahte árada lunddolaš proseassa gos CO2 čatnasa metállaoksydaide mat leat geađge-ja báktešlájain, nugo ovdamearkkadihte basalt. CO2 luvvejuvvo dahje “šolgaduvvo” čázis, ja de cirgejuvvo geađgái/báktái. Nuppástuhttin stabiila, stáđis karbonahtaide dáhpáhuvvo nu jođánit go guovtti jagi siskobealde. Dáinna lágiin čatnašuvvo CO2 fásta ávnnasin, geađgin, mii bissu eatnamis.

Lea meroštallojuvvon ahte sáhttá vurket badjel  400 milliárdda tonna CO2 Islándda eatnamii/lagasguovlluide. Buohtastahttima dihte, sáhttá namuhit ahte máilmmi obbalaš luoitin lei 36,2 milliárdda tonna diibmá. Dán radjái lea Carbfix bidjan sullii 83 000 tonna eatnamii.

Norgga beales oasálastii maiddái  Valborg Lundegaard Aker Carbon Capture-fitnodagas geat álggahedje ovttasbarggu Islándda fitnodagain, Carbfix jagis 2021.

Ruvdnaprinsa galledii Carbfixa iglohápmejuvvon rusttega gos sii bidjet CO2 eatnamii.

Ruoná nuppástuhttin

Ruvdnaprinssa galledeapmi Islándii loahpahuvvo ihttin ealáhusiđitborramušain Norgga ámmátgárdinis. Dán deaivvadeamis vuoruhuvvo ruoná molsun. Lassin Norgga ja Islándda ealáhusovddasteddjiide, searvá maiddái Islándda dálkkádat-, biras- ja energiijaministar Gudlaugur Thor Thordarson. 

Gávpeberoštupmi ruoná čovdosiidda lassána čađat, ii dušše Eurohpas, muhto miehtá máilmmi. Lea oktasaš davviriikalaš ambišuvdna leat máilmminjunnožis nuppástuhttima, guoddevašvuođa ja gilvalannávccaid dáfus. Norga jođiha Davviriikkaid ministarráđi ovdagotti 2022, ja prográmmas lea olahit nanu, ruoná Davviriikaid. Islánda váldá badjelasas ovdagotti jođiheami 2023 rájes.

Maŋŋel eahkedis bovde Norgga ambassadevra Islandii, Aud Lise Norheim, mállásiidda ámmátgárdinis. Dohko leat  bovdejuvvon moaddelogi islándalaš ja norgalaš nuora.