Njuike váldosisdollui

- Dasto mii cegget du, ráhkis leavga, Lullipolii

Lullipolaávvudeapmi lei odne, ja Gonagaslaš Allavuohta Ruvdnaprinsa lei ávvudoaluin Romssas – jiekŋaábi verráhis.

14.12.2011

Fridtjof Nansen ja Roald Amundsen leigga čalbmáičuohcci garra olbmát geat váikkuheigga dasa ahte Norgga iešdovdu, identitehta ja internašunála dohkkeheapmi nannejuvvui dieid áiggiid go uniuvdna lei bieđganan. Ruvdnaprinsa Haakon doalai ikte eahkes sártni Stortorget báikkis Romssas, ja deattuhii polarmátkkošteami dehálašvuođa ná:

- Amundsen ja Nansen leigga friddja Norgga duohta našunála sáŋgárat daid jagiid maŋŋá go Norga luovvanii uniuvnnas 1905:s. Amundsena garra olahusat leat garrasit hábmet min našuvnnalaš iešvuođadovddu, ja váikkuhan dasa ahte Norga lea ožžon dan saji mii das dál lea polarnašuvdnan. Danin lea mis ágga ávvudit odne.

Romssas ledje lágidan viiddis ávvuprográmma, ja Ruvdnaprinsa beasai searvat máŋggalágan ávvudoaluide. Álggos son finai Gyllenborg skuvllas. Doppe beasai Ruvdnaprinsa Haakon oaidnit ohppiid bargguid maid ledje lágidan čájáhussan mii govvidii polarhistorjjá. Ollu skuvllain leat dán jagi leamaš diekkár prošeavttat, ja muhtun dain prošeavttain galget čájehuvvot Romsas Ráđđeviesus.

Polarhistorjá

Erling Bangsund sadjái lei lágiduvvon govvačájáhus mii čájeha Romssa nugo arktalaš oaivegávpot, mii lea polarmátkkoštemiid ja eará polardoaimmaid vuolggabáiki. Doppe beasai Ruvdnaprinsa oaidnit jiekŋaáhpehistorjja govaid mat ovdal eai leat leamaš dovddus.

Ruvdnaprinsa Haakon beasai maid gullat Tor Bomann-Larsen kåsereme Roald Amundsen ja su doaimmaid birra.

Helmer Hanssen lei okta dan njealji olbmás geat jovde polačuoggái ovttas Amundseniin. Son ásai eanasáiggi iežas rávisolbmo eallenáiggi Romssas, ja su muitun lea ceggejuvvon monumeanta olggobeallái Polstjerna Polaria Framguovddázis. Dan skulptuvrra lea Per Ung čuollan. Dat lea ráhkaduvvon bronssas ja lea Helmer Hanssen gii vuodjá beanaráidduin.

Kvartta badjel guđas vulggii polarparade Polarias. Ráidu manai Stortorgetii gos váldoávvudoalut lágiduvvo.

Satelihtain Lullipolas

Romsa lei bovden álbmotfestii Stortorget gávpotguovddážis. Doppe doalai Ruvdnaprinsa Haakon sártni, ovdal go sii rahpe oktavuođa Lullipolii:

Satelihtta sáddemiin besse olbmot oaidnit ja gullat stáhtaministara Jens Stoltenbergga ja Polarinstituhta direktevrra Jan-Gunnar Winther go soai dearvvaheigga Norgga njuolga Lullipolas.

Winther lea mielde mátkkošteaddjijoavkkus "Sørpolen 1911-2011" mii lea čuvvon dan geainnu gokko Amundsen manai polačuoggái. Lullipolas lea New Zealandda áigi, ja dasto doppe ávvudedje ge 100-jagiávvudeami árabut go Norggas. Oassi ávvudoaluin lei ahte rahpe Roald Amundsena hámádaga – mii lea ráhkaduvvon jieŋas.

Amundsen ja Nansen

Eahkes lea Ruvdnaprinsa Haakon geahččamin Hålogaland teáhtera čájáhusa "Amundsen vs Nansen". Soai deaivvadeigga dušše moatte háve, ja sudno gaskavuohta šattai jáhkkimis váddáseabbo maŋŋá go Amundsen čađahii lullipolamátkki: Son lei ožžon luoikkas Nansena Fram nammasaš polarfatnasa. Sihke fanas ja Nansena doarjja ledje dehálaš eavttut jus son galggai lihkostuvvat joavdat Davvipolii. Muhto Amundsen jorgalii, ja jotkkii baicca lulasguvlui lullipolii. Dasto massii Nansen sihke dutkanbohtosiid maid sutnje ledje lohpidan Davvipolas ja massii maid vejolašvuođa beassat leat vuosttaš olmmoš gii joavddai máilmmi lulimus polii.

Movt son sudno ságastallan livččii maŋŋá Amundsena mátkki?

Teáhterbihtá lea čállán Robert Marc Friedman ja Yngve Sundvor doaimmaha dan. Hallvard Holmen ja Gard B. Eidsvold leaba duot guokte polarsáŋgára.
 

Juogat dán artihkkala Twitteris ja Facebookas:

Juogat dán artihkkala Twitteris Juogat dán artihkkala Facebookas