Dronnet rabai davviriikkalaš dáiddačájáhusa

Golbma sámi dáiddára Norggas, Ruoŧas ja Suomas leat válljejuvvon čájehit iežaset dáidaga čájáhusas «The Sami Pavilion» – «Sámi paviljonga».

Historjjálaš dáhpáhus

Lea vuosttaš geardde go sámi dáiddárat ovddastit davviriikkalaš, regionála ovttasbarggu davviriikkalaš paviljongas, ja dat dáhpáhuvva golbma sámi dáiddára bokte geat leat eret suomabeal, norggabeal ja ruoŧabeal Sámis.

Dronnega oahpistit Sámi paviljongas. Lea vuosttaš geardde go dušše sámi dáiddárat leat nationála paviljongas Veneziabiennálas. Govven: Foto: OCA / Marta Buso

Dáiddárat leat Pauliina Feodoroff Suomas eret, Máret Ánne Sara Norggas eret ja Anders Sunna Ruoŧas eret – sis lea boazodoalloduogáš ja sin dáidagis lea čielga, nanu politihkkalaš čalmmustahttin. Dáiddárat problematiserejit fáttáid nugo iešmearrideapmi, identitetha, dálkkádatrievdan, vuovddehuhttin ja vuoigatvuohta eatnamiidda ja čáziide.

Dronnet Sonja čuožžu čájáhusas ovttas sámi dáiddáriiguin, kuráhtoriiguin ja dáiddáriid bagadalliiguin. Nugo juo lea dáhpin sámi árbevieru mielde de leat vuorrásat servodagas dolvon čehppodaga viidáseappot nuorabuidda, ja nu leat dáiddárat ožžon individuála bagadallama vuorrásiin ja máhttočehpiin sámis. Dat golbma vuorraset bagadalli leat guokte professora ja okta boazodoalli. Govven: Guri Varpe, Gonagaslaš hoavva

Čájáhus «The Sami Pavilion» čájeha eamiálbmoga buvttu dálááiggedáidagii ja čalmmusahttá man dehálaš dáiddalaš cealkinfriddjavuohta, girjáivuohta ja iešvuohta lea.

– Muittuhussan man dehálaš dáidda ja kultuvra lea

Dronnet Sonja rabai čájáhusa maŋŋel oahpisteami paviljongas gos dáiddárat ja kuráhtorat ovdanbukte dáidagiid.

Sártnis Dronnet Sonja deattuhii ahte dáidda ja kultuvra lea dehálas dákkár áiggis go friddjavuohta ja demokratiija áitojuvvo Eurohpas dakkár vugiin maid eat leat oaidnán ja vásihan nuppi máilmmesoađi rájes. Dronnet geavahii liibba ovdanbuktit doarjaga Ukraina álbmoga rahčamušaide Ruošša falleheami vuostá.

Dronnet maiddái deattuhii ilu dan badjelii ahte dán jagaš davviriikkalaš paviljonga čájeha ja ávvuda sámi dáidaga.

-Dáiddáriid barggut čalmmustahttet fáttáid maid eamiálbmogat miehtá máilmmi vásihit, nugo dálkkádatrievdan, vuovddehuhttin ja identitehta doalahit, logai Dronnet rahpansártnistis.    

Loga olles sártni dás.

Sámi paviljonga rahpamis. Govven: OCA / Marta Buso

59. dáiddabiennála Venezias

Dronnet galledii maiddái dánskalaš, canadalaš ja brihttalaš dáiddapaviljongaid, ja maŋŋel son oassálasttii vuostáiváldindoaluin masa Norgga, Ruoŧa ja Suoma sámediggepresideanttat ovttas Norgga Office for Contemporary Art (OCA) bovdejedje.

Dáiddabiennála Venezias lea okta máilmmi deháleamos deaivvadanbáikkiin dálááiggedáidaga namas.  Biennála álggahuvvui jagis 1895 ja lea máilmmi boarraseamos dáiddabiennála. Dál dát oáivvilduvvo leat eanemus árvofámolaš kulturásahusaid searvvis ii dušše Italisas, muhto maiddái máilmmiviidosaččat.

Davviriikkalaš riikkain lea leamaš fásta paviljonga Venezias 1962 rájes. Davviriikalaš paviljonga lea norgalaš arkiteakta Sverre Fehn hábmen ja das lea 60-jagi ávvudeapmi dán jagi.

Davviriikkalaš paviljonga čájáhusat lea ovttasbargoprošeakta gaskal Moderna Museet Ruoŧas, Kiasma Suomas ja Office for Contemporary Art (OCA) Norggas. Ásahusat buvttadit čájáhusaid vurrolaga davviriikkalaš pavijongas.

Davviriikkalaš paviljonga Venezias deavdá 60 jagi. Govven: OCA / Marta Buso 

Golbma norgalaš dáiddára 

Dán jagi váldočájáhus Veneziabiennálas lea ožžon nama «The Milk of Dreams»,  ja doppe leat golbma norgalaš dáiddára mielde. Sii leat Liv Bugge, Sandra Mujinga ja Aage Gaup (1943 - 2021). Ovttas ruoŧabeal sámi dáiddáriin Britta Marakatt-Labbain,  leat sii válljejuvvon čájehit iežaset dáidaga doppe.  

Bearjadaga galledii Dronnet váldočájáhusa gos su oahpistedje čájáhusas. Son dearvvahii golbmasa dán njeallji dáiddáriin ja dasto vel Eva Skals Johnskareng, gii lea Aage Gaup rohkki eamida nieida. Sii muitaledje dáidaga birra maid sii čájehit dán čájáhusas.

Dáiddár Britta Marakatt-Labba muitala dáidaga birra Dronnegii. Govven: Guri Varpe, Gonagaslaš hoavva 

Ođđa Nationálamusea 

Dan botta go galledii čájáhusa, lágiduvvui maiddái vuostáiváldin masa Dronnet searvvai. Dat lei Nationálamusea ja Olgoriikadepartemeantta doallu. Dán vuostáiváldima mihttun lei earret eará gilvit beroštumi ja fuomášumi ođđa Nationálamusea rahpamii geassemánus. 

Nationálamusea ovttasbargá eará stuora museaiguin doalvut norgalaš dáidaga máilbmái ja seammás oažžut máilmmidáidaga Norgii.
 

Først publisert: 21. april 2022 
Oppdatert: 22. april 2022