Dubmejuvvon noiddiid monumeanta

Son lei fránskka-amerihkálaš dáiddár gii ráhkadii dáiddalaš insttallašuvnna Várggáin ovttas arkiteavttain Peter Zumthor. Bourgeois jámii miessemánus 2010.

Steilneset lea muitobáiki mii lea ásahuvvon muitun 91 olbmui geat dubmejuvvo jápmimii Finnmárkkus noaiddástallama dihte 1600-logus. Muitobázzi leat guokte vistti – láseviessu mas leat Louise Bourgeois dáidagat ja 125 mehter guhku muitohálla mas lea láse juohke dubmejuvvon olbmo nammii.

Našunála turistageainnut

Steilneset lea okta Našunála turistageainnuin. Turistageainnuide gullet 18 válljejuvvon geainnu – Várjjagis davvin gitta Jærenii lulde – geainnut mannet čábbámus guovlluin Norgga luonddus, ja bisánanbáikkiin leat ođđaáigasaš arkitektuvra ja dáidda.

– Maiddái dáppe Steilneset báikkis, guhkkin davvin, nuorttamus guovllus Norggas vásihit mii maiddái earenoamáš dáidaga viiddis ja hástaleaddji luonddus, logai Dronnet Sonja rahpansártnistis.

Dronnet lea ieš mátkkoštan muhtun daid eará turistageainnuid, ja logai ahte son liiko bures dan prošektii ja sus lea jáhkku dasa:

– Lea njulgestaga ovddolaš oaidnit movt čohkkedanbáikkiid, vázzinšalddiid badjel šoavvi jogaid – dahje bisánastinbáikkiid čiŋaheapmi – sáhttá olbmuid beroštumi geasuhit – ja addit midjiide earenoamáš vásáhusaid geainnuid mielde mátkkoštettiin.

Guhtta geaidnooasi leat dán rádjái dohkkehuvvon Našunála turistageaidnun: Sognefjellet, Gamle Strynefjellsvegen, Haranger, Helgelándda riddu davvin, Lofuohtta ja Rondane. Dán rádjái leat ásahuvvon badjel 100 bisánanbáikki. Statens vegvesen rehkenastá ahte buot diet 18 geaidnoaosi galget leat ráhkaduvvon gárvvisin turistageaidnun 2020:s

Noiddiid doarrádallan

Noiddiid doarrádallanproseassain 1600-logus lei Várggat dat báiki Norggas gos eanemus olbmot dubmejuvvo jápmimii noaiddástallama geažil ja boldojuvvon dolas. Finnmárkkus dubmejuvvo 91 olbmo jápmimii gaskal 1600 ja 1692.

– Steilneset lea dalá áiggi olbmuid intoleranssa mearka, muhto dat sáhttá maid midjiide muittuhit ovdagáttuid, badjelduolbmamiid ja doarrádallamiid mat dán áiggis maid dáhpáhuvvet, logai Dronnet Sonja sártnistis.

Dáiddalaš bargu lea Louise Bourgeois skeaŋka, gii ieš barggai olles eallináiggi veahkaválddalašvuođaid ja ilgadis vásáhusaid vuostá.

Rahpanseremoniija olgun

Ollugat ledje boahtán Steilneset muitobáikki almmolaš rahpamii. Maŋŋel seremoniija beasai Dronnet oaidnit ja gullat muitohálla ja láseviesu birra ovttas girječálliin ja historihkkáriin Liv Helene Willumsen, gii lea čállán muitohálla čájáhussii teavsttaid. Čájáhusa geahčadeamis lei maid fárus arkiteakta Peter Zumthor ja Louise Bourgeois veahkkebargi, Jerry Gorovoy.

Gonagassoabbi ja muohtasoahti latnis

Veaigin lea Dronnet Sonja Várggát girkus muitobáiki rahpama oktavuođas. Girkonjárgga Gávpomišuvnna bealis galgá Sturla Stålsett logaldallat dán áiggi olmmošvuoigatvuođaid rihkkuma birra.

Beaivvi prográmma loahpahuvvo Várggát latnis gos Dronnet plána mielde galgá čállit namas nugohčoduvvon Gonagassoabbái, masa ollu norgga gonagasat leat čállán iežaset namaid. Anita Remme, gii jođiha muohtaspábbagilvvu Yukigassen, galgá dan birra muitalit. Várggáin lágiduvvo jahkásaččat Davviriikkalaš Yukigassen Gilvu. Dán jagi lágiduvvui diet gilvu 15. geardde ja 64 joavku serve.