Njuike váldosisdollui

Gonagas Christian Frederik

Christian Frederik (1786-1848) lei dánska truvdnoárbbolaš ja ráđđejeaddji Gonagas Frederik VI vilbealli. 1813:s nammaduvai son stáhtaámmáthearrán ja alimuskommandevran Norggas. Su bargun lei mátkkoštit miehtá riikka nannen dihtii Dánmárkku ja Norgga čanastagaid, ja nu maiddái bargat vuostá Carl Johana áigumušaid oažžut Norgga Ruoŧa oktavuhtii.

Christian Frederik fievrreduvvui suoli brihttalaš cakki čađa, ja bođii Hvaleris Norgii miessemánu 21. beaivvi 1813. Beaivvi maŋŋá lágidii sin iežas boahtima Christianiai. Son álggii ámmátdoaibmasis, ja olbmot liikogohte sutnje.

Kielráfi

Ođđajagimánu 17. beaivvi 1814 čálii Gonagas Frederik iežas stáhtaámmáthearrái Norggas Kielráfi ođđasiid. Dánmárku lei miehtan luvvet Norgga Ruŧŧii. Christian Frederik oaččui gohččuma addit háldosis eret norgga latniid ja máhccat Dánmárkui. Christian Frederik biehttalii čuovvolit dien gohččuma. Dan sadjái manai son norgga vuostálastiid njunnošii vuostálastit Kielsoahpamuša.

Norgga suverenitehta

Álgoálggus lei Christian Frederik áigon almmustahttit iežas gonagassan iežas árbenrievtti fámuin. Muhto stuorahearráid čoahkkimis Eidsvollas guovvamánnu 16. beaivvi mieđai son professor Georg Sverderupa ákkastallamiidda: Go Gonagas Frederik lei cealkán eret Norgga truvnno, de lea suverenitehta máhccan fas ruovttoluotta norgga álbmogii. Norgga álbmot ferte ieš válljet alcces gonagasa.

Christian Frederik gohčui vuođđoláhkaaddi čoahkkimii. Dan botta go áirasiid válljen čađahuvvui, stivrii son ieš regeantan ovttas ráđđehusráđiin. Cuoŋománu 10. beaivvi 1814 bođii Riikkačoahkkin čoahkkái Eidsvollii.

Vuođđoláhka ja gonagasa válljen

Cuoŋománu 10. beaivvi rájes miessemánu 17. beaivái barggai Riikkačoahkkin Eidsvollas oažžut čoahkkái riikka ođđa Vuođđolága. Dat lei áiggistis hui liberála ja demokráhtalaš ráđđenmálle láhkaásahus. Riikkačoahkkin nannii maid ahte Norga ain galgá leat monárkiija, ja miessemánu 17. beaivvi 1814 válljejuvvui Christian Frederik ovttajienalaččat Norgga Gonagassan.

Soahti Ruoŧain

Ruvdnaprinsa Carl Johan biehttalii dohkkeheamis Norgga iešstivrejumi. Son gáibidii stuorariikkaid fámuid doarjaga bágget dohkkehit Kielsoahpamuša mearrádusaid. Áirrasgoddi sáddejuvvui Norgii garadit Christian Frederika vuollánit, muhto soabadallan ii menestuvvan. Suoidnemánu 29. beaivvi máršerejedje Carl Johana soalddáhat Norgii.

Ruoŧa soahteveahka njeiddii oalle johtilit norgga vuostálastinfámu, ja Norga fertii bivdit vearjoluoitaga. Konvenšuvnnas mii čállojuvvui Mossas borgemánu 14. beaivvi, mieđai Christian Frederik šiehtadussii ahte addit ráđđenfámu stáhtaráđđái ja guođđit riikka.

Gonagas Christian Frederik abdisere

Golggotmánu 10. beaivvi 1814, Bygdø gonagasgárdimis, celkkii Gonagas Christian Frederik eret norgga truvnno. Son guđii riikka golggotmánu 28. beaivvi.

Christian Frederik šattai maŋŋil Dánmárkku gonagas, ja ráđđii doppe 1839 rájes 1848 rádjái.

18.01.2009

Juogat dán artihkkala Twitteris ja Facebookas:

Juogat dán artihkkala Twitteris Juogat dán artihkkala Facebookas